Wanneer een bos, weide of heidegebied gedeeltelijk of in zijn geheel in brand staat, spreken we van een natuurbrand. Een natuurbrand kan de vorm aan nemen van ofwel een heidebrand, een bosbrand of een grasbrand. De kans dat er bij ons een natuurbrand ontstaat, zeker in brandgevoelige periodes, is niet onbestaande. De Provincie Limburg heeft namelijk ongeveer 45.000 hectare bos- en natuurgebieden. Deze natuurgebieden bestaan voornamelijk uit zeer brandbare naaldbossen evenals zeer droge heidevlakten en plaatselijk droge grazige vegetaties.
Een natuurbrand zal ontstaan wanneer er aan volgende vier voorwaarden voldaan wordt: het hebben van een ontstekingsbron, hoge temperaturen, een geschikte brandstof (zoals bomen of struiken) en zuurstof.
Het Agentschap Natuur en Bos (ANB) is één van de belangrijkste spelers inzake natuurbranden. Dit agentschap is bevoegd om maatregelen te treffen voor alle bossen en wouden van het Vlaamse Gewest. Bij eventuele natuurbranden zullen zij als raadgevend orgaan optreden voor de interventiediensten.
Samen met het Ministerie van Defensie (Meteo Wing) schat ANB dagelijks het risico op natuurbrand in, op basis van bepaalde parameters. Hieraan worden vervolgens vier preventieve risicocodes (groen, geel, oranje en rood) en specifieke acties gekoppeld (bijvoorbeeld: geen kampvuren, toegang tot bepaalde gebieden afraden, …). Deze risicocodes worden per provincie bepaald. De dienst Noodplanning en Crisisbeheer zal samen met het ANB bepalen wanneer een nieuwe risicocode van kracht wordt. Vervolgens brengt onze dienst de noodcentrales en alle andere belanghebbenden (hulpdiensten, lokale overheden, natuurverenigingen, enz.) op de hoogte van de wijziging. Bovendien worden de burgers geïnformeerd over de risicocodes via onze website en socialemediakanalen.
Op provinciaal niveau is er een Bijzonder Nood- en Interventieplan (BNIP) uitgewerkt voor de Limburgse bos- en natuurgebieden. Dit BNIP omschrijft de specifieke noodmaatregelen die moeten genomen worden door de interventiediensten bij een noodsituatie met betrekking tot branden en andere incidenten in bossen, heide- en natuurgebieden.
Burgers kunnen zelf voorzorgsmaatregelen nemen om het risico op of de gevolgen van een natuurbrand te beperken. Inzake het natuurbrandrisico worden volgende aanbevelingen geadviseerd:
Wordt je geconfronteerd met een natuurbrand?
Uiteraard is het risico op brandgevaar in de bos- en natuurgebieden van andere openbare besturen, zoals provincies en gemeenten, of van private eigenaars, gelijkaardig. Ook voor deze plekken adviseert ANB om een zelfde voorzichtigheid in acht te nemen.
Naast de paaltjes van het fiets- en menroutenetwerk staan er sinds 2013 op strategische plaatsen reddingspunten opgesteld in de Limburgse natuurgebieden. Als bezoeker en natuurliefhebber kan je deze punten gebruiken om, naast een ongeval, ook een (beginnende) natuurbrand te melden aan de interventiediensten. Zij weten dan exact op welke locatie je bent.
Meer info hierover en een kaart met reddingspunten vindt u op deze webpagina.
De belangrijkste aanbevelingen rond natuurbranden hebben we gebundeld in één overzichtelijke flyer. Ideaal om bij de hand te hebben wanneer je beslist om de natuur in te trekken. Lees deze informatie aandachtig, maar vergeet vooral niet om te genieten van de natuur!
Je kan deze flyer hier downloaden.
Voor organisatoren van jeugdkampen en kampverantwoordelijken is er een aparte flyer beschikbaar met daarin een aantal specifieke adviezen rond het omgaan met kampvuren en natuurbranden. Het gaat om praktische tips & tricks. Denk bijvoorbeeld aan een inspectie van het terrein, het opmaken van een evacuatieplan, wie te contacteren bij een noodgeval, enz.
De flyer rond jeugdkampen kan op deze pagina worden gedownload.
GROEN: Weinig gevaar
Er is geen bijzonder risico op natuurbrand.
GEEL: Gevaar
De natuur begint droger te worden waardoor het risico op natuurbrand groter wordt. Natuurbeheerders en brandweer zijn waakzaam.
ORANJE: Hoog gevaar
Het is erg droog en brandgevaarlijk in de natuur. Wees voorzichtig, rook niet in natuur- en bosgebieden. Laat kinderen niet zonder toezicht in het terrein. Natuurbeheerders en brandweer zijn zeer waakzaam.
ROOD: Acuut hoog gevaar
Het is extreem droog en acuut brandgevaarlijk in de natuur. Om veiligheidsredenen wordt de toegang tot natuur- en bosgebieden afgeraden. Natuurbeheerders en brandweer zijn extra waakzaam.
